کاپیتولاسیون در ایران

کاپیتولاسیون در ایران

در ایران نیز به دلیل ضعف قدرت پادشاهان ، همواره امتیازاتی یک طرفه در ارتباط با کشورهای اروپایی به آنان داده شده ، نفوذ بیگانگان و دخالت آنان در مصالح کشور و نیز غارت سرمایه ها ، بیشتر از همین راه، یعنی کاپیتولاسیون بوده است.

کاپیتولاسیون، به مفهوم کامل آن در زمان قاجاریه ، توسط روس ها و با امضای قرارداد تجاری ترکمنچای به ایران تحمیل شد. این قرارداد موجب شد تا دیگر دولت های خارجی هم، کاپیتولاسیون را به نفع اتباع خود در ایران به دست آورند. برخی از دولت ها در ضمن قراردادهای خود، صریحاً از کاپیتولاسیون نام می بردند و به این امتیاز دست می یافتند و برخی نیز با عناوینی مانند قرارداد صلح و تجارت از این امتیاز بهره می بردند.

پس از انقراض قاجاریه و روی کار آمدن رضاشاه ، انگلیس مایل بود که شاه ایران ، برخی از امتیازات را که دیگر بی فایده شده بود، لغو کند تا به این وسیله به وجهه و اعتبار خود بیفزاید. یکی از این امتیازات که لغو شد، کاپیتولاسیون بود که به دست رضاشاه و با نظر موافق انگلیس در سال 1306 صورت گرفت.

کاپیتولاسیون در قرن بیستم رفته‌رفته لغو شد. ابتدا ژاپن آن را لغو کرد و پس از آن ترکیه، تایلند، ایران، مصر و چین ، اما ‌این قانون ننگین در سال 1343 در زمان دولت اسدالله علم و حسن علی منصور دوباره به نفع اتباع امریکا در ایران به تصویب رسید. 

- منبع، پورتال آسمونی